Çalışma Hayatında Mobbing Nedir?

Mobbing, modern çalışma hayatının önemli sorunlarından biridir ve iş yerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının bozulmasına yol açmaktadır.

Mobbing Nedir?  

Mobbing, iş yerinde bir veya birden fazla kişi tarafından, hedef alınan kişiye karşı sistematik olarak yapılan düşmanca ve etik dışı davranışları ifade eder. Bu davranışlar, belirli bir süre boyunca tekrarlanarak mağdurun psikolojik sağlığını bozmayı ve iş yerinde dışlanmasını amaçlar. Mobbing, genellikle güç dengesizliği olan durumlarda ortaya çıkar ve mağdurun iş yerindeki pozisyonunu, itibarını ve genel ruh sağlığını olumsuz etkiler.

Mobbing Türleri Nelerdir?

Mobbing, yatay mobbing ve dikey mobbing olmak üzere ikiye ayrılır:

• Dikey Mobbing: Dikey mobbing, hiyerarşik düzende üst düzey yöneticilerden alt düzey çalışanlara veya tam tersi şekilde alt düzey çalışanlardan üst düzey yöneticilere doğru yapılan mobbing türüdür. Üst düzey yöneticilerin astlarına uyguladığı baskı, tehdit ve küçük düşürme davranışları dikey mobbing örneklerindendir. Aynı şekilde, çalışanların yöneticilerine karşı geliştirdiği organize saldırılar da dikey mobbing kapsamına girer.

• Yatay Mobbing: Yatay mobbing, aynı hiyerarşik düzeyde bulunan çalışanlar arasında gerçekleşen mobbing türüdür. İş arkadaşları arasında kıskançlık, rekabet veya kişisel anlaşmazlıklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Yatay mobbingde, çalışanlar birbirlerine karşı dışlayıcı, küçültücü ve rahatsız edici davranışlarda bulunurlar.

Mobbing Süreci ve Aşamaları Nelerdir?

Mobbing süreci genellikle belirli aşamalar halinde gelişir:

1. İlk Aşama (Gerilim): İlk olarak iş yerinde bir anlaşmazlık veya çatışma başlar. Küçük problemler zamanla büyüyerek mobbingin başlamasına zemin hazırlar.
2. Saldırı Aşaması: Mağdur; sürekli eleştiriler, küçük düşürme ve dışlama gibi sistematik saldırılara maruz kalır.
3. Kurumsal Müdahale Aşaması: Mağdur, yaşadığı durumu yönetime bildirir. Ancak bazen kurum yönetimi olaya yeterince müdahale etmez veya mağduru suçlu bulabilir.
4. Stigmatizasyon ve Çıkış Aşaması: Mağdur, iş yerinde damgalanır ve izole edilir. Bu aşamada, mağdurun işten ayrılması veya istifa etmesi sıkça görülen bir sonuçtur.

Mobbing Belirtileri ve Sonuçları

Mobbing, mağdurun psikolojik sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratır. Depresyon, anksiyete, stres bozuklukları ve uyku sorunları yaygın belirtilerdir. Fiziksel etkiler arasında baş ağrısı, mide rahatsızlıkları ve yorgunluk bulunur. Mağdur, bu belirtiler nedeniyle iş performansında düşüş yaşar ve iş hayatındaki motivasyonu azalır.

Mobbing, mağdurun iş verimliliğini olumsuz etkiler. Sürekli baskı ve taciz altında çalışan birey, işine odaklanmakta zorlanır ve performansı düşer. Ayrıca, iş yerindeki olumsuz atmosfer, genel çalışma ortamını da etkileyerek ekip verimliliğinin azalmasına neden olur.

Mobbing ile Nasıl Mücadele Edilir? Hakları ve Destek Mekanizmaları

İş yerlerinde mobbing ile mücadelede en etkili yöntemlerden biri, kurumsal politikaların geliştirilmesidir. İşverenler, mobbing karşıtı politikalar oluşturmalı, bu politikaları çalışanlarına açıkça duyurmalı ve bu tür davranışlara karşı sıfır tolerans politikası uygulamalıdır.  Mobbinge maruz kalan işçiler, hukuki yollarla haklarını arayabilirler. İşçi, mobbing nedeniyle işten ayrılması durumunda haklı fesih sebebi ile tazminat talep edebilir. Ayrıca, mobbing davalarında işçinin uğradığı maddi ve manevi zararların tazmini mümkündür. İşçilerin mobbing durumlarını belgelemeleri ve tanık ifadeleri ile desteklemeleri, davalarda başarı şansını artırmaktadır.

Mobbing mağdurları, psikolojik destek alarak yaşadıkları travmayı aşabilirler. Psikologlar ve terapi seansları, mağdurların psikolojik sağlığını yeniden kazanmalarına yardımcı olur. İşverenler, çalışanlarına bu tür destek hizmetlerini sunarak mobbingin olumsuz etkilerini hafifletebilirler. Mobbing mağdurları, hukuki destek alarak haklarını koruyabilirler. Avukatlar ve iş hukuku uzmanları, mobbing davalarında mağdurlara rehberlik edebilir ve tazminat taleplerini yargı önünde savunabilir. İşçiler, mobbing nedeniyle yaşadıkları maddi kayıplar ve manevi zararlar için tazminat talep edebilirler.

Mobbing, çalışma hayatında ciddi sorunlara yol açan ve mağdurlar üzerinde derin izler bırakan bir olgudur. İş yerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının sağlanması, mobbingin önlenmesi açısından büyük önem taşır. Kurumsal politikalar, eğitim programları ve hukuki düzenlemeler, mobbing ile mücadelede etkili araçlardır. İşçilerin mobbing konusunda bilinçlenmesi ve haklarını savunması, daha adil ve sağlıklı bir çalışma ortamının oluşturulmasına katkıda bulunmaktadır.